Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010

Harry Mulisch: «Η έμπνευση δεν σου έρχεται, όταν την περιμένεις καθισμένος στο γραφείο σου»


Ο Harry Mulisch απεβίωσε χθες Σάββατο, σε ηλικία 83 ετών, όπως ανακοίνωσε σήμερα το ολλανδικό πρακτορείο ειδήσεων ANP. Ο συγγραφέας έγινε ιδιαίτερα γνωστός από τα βιβλία του «Η ανακάλυψη του ουρανού» και «Η απόπειρα».
Η κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του "Η απόπειρα", απέσπασε ένα βραβείο Όσκαρ, το 1987. Ο Χάρι Μούλις αφήνει πίσω του ένα έργο βαθιά σημαδεμένο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, περισσότερα από 70 διηγήματα, δοκίμια, μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές και θεατρικά έργα. Θεωρείται επάξια ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Ολλανδούς συγγραφείς.

"Μεγαλώσαμε όλοι μαζί του. Είναι το τέλος μιας εποχής και μια μεγάλη απώλεια για τα ολλανδικά γράμματα", δήλωσε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε.

Σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο του, ο συγγραφέας απεβίωσε στην κατοικία του στο Άμστερνταμ, μετά από μάχη με τον καρκίνο. 



Θεωρείται ο σπουδαιότερος σύγχρονος Ολλανδός συγγραφέας κι από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους. Τα τελευταία χρόνια είναι μόνιμα υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ. «Η ανακάλυψη του ουρανού», το πιο γνωστό του βιβλίο, γαλούχησε γενεές Ολλανδών αναγνωστών.

«Αν έχεις άγχος πότε θα σου έρθει η καλή ιδέα, έχασες», εξομολογείται ο Μούλις. «Δεν πρέπει ποτέ να φοβάσαι την έλλειψη έμπνευσης. Η καλή ιδέα δεν θα σου έρθει εκεί που την περιμένεις, καθισμένος στο γραφείο σου, αλλά ξαφνικά, μέσα στο τραμ ή στο ντους». Αγαπάει ιδιαίτερα τη φιλοσοφία και δεν κρύβει τον θαυμασμό του για τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. «Ακόμα και η σύγχρονη αρχιτεκτονική στις κλασικές αρχαιοελληνικές αρχές βασίζεται» λέει. «Και ξέρετε κάτι; Ακόμα κι όταν είχατε τον Παττακό και τον Παπαδόπουλο, ποτέ δεν ξεχνούσα ότι σε αυτό εδώ το μέρος γεννήθηκε η Δημοκρατία».

Είναι από τους Ευρωπαίους συγγραφείς, ίσως με το πιο ενδιαφέρον βιογραφικό. Γιος συνεργάτη των ναζί και μιας Εβραίας, από μικρός αναγκάστηκε να ζήσει στο πετσί του τη δύσκολη οικογενειακή του κατάσταση και τα τραύματα από αυτή την εμπειρία δεν μπορούσαν παρά να επηρεάσουν το λογοτεχνικό του έργο.

Η ζωή του Μούλις μοιάζει να ακολούθησε, στο καλύτερο και στο χειρότερο, την Ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου. Μετά τον πόλεμο βρέθηκε να αναλύει, συχνά ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών λόγω της «αιρετικής» ματιάς του, το φαινόμενο του ναζισμού. Ελαβε μέρος στις διαδηλώσεις των «Πρόβο» των αρχών της δεκαετίας του '60 γοητευμένος από την κουβανική επανάσταση. Βρέθηκε να διαδηλώνει κατά των Αμερικανών για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Η «αιρετική» του ματιά γίνεται αισθητή σε όλα τα έργα του, είτε αυτά είναι μυθιστορήματα είτε δοκίμια, όπως το περίφημο βιβλίο που έγραψε για τον Αϊχμαν.

«Ο πυρήνας του έργου μου -εξηγεί- βρίσκεται στη φαντασία. Χρησιμοποιώ υλικό από την πραγματικότητα αλλά για να κάνω κάτι που δεν ανήκει στην πραγματικότητα». «Είναι σαν το πορτρέτο μιας γυναίκας με ένα ψάρι στο κεφάλι που ζωγραφίζει ο Πικάσο. Κανέναν δεν ενδιαφέρει ποια είναι η γυναίκα ή ποιο είναι το ψάρι. Αυτό που ενδιαφέρει δεν είναι τι ζωγραφίζει ο Πικάσο, αλλά πώς το ζωγραφίζει».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/11/2007

Ο Χάρι Μούλις, μίλησε στη Μικέλα Χαρτουλάρη και στον Ανταίο Χρυσοστομίδη στις «Κεραίες της εποχής μας» στην ΕΤ1. Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε στο Άμστερνταμ και στην Αθήνα. Το σενάριο, η σκηνοθεσία και το μοντάζ είναι του Απόστολου Καρακάση και η φωτογραφία του Δημήτρη Κορδελά. Τη μουσική υπογράφει ο Σταύρος Ξαρχάκος και την εκτέλεση παραγωγής ο Θάνος Λαμπρόπουλος (Περίπλους).


Τετάρτη 25 Αυγούστου 2010

Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ είναι μη γίνω "ποιητής"...

Joaquín Sorolla

Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ
είναι μη γίνω "ποιητής".
Μην κλειστώ στο δωμάτιο
ν' αγναντεύω τη θάλασσα
κι απολησμονήσω.
...Μην κλείσουνε τα ράμματα στις φλέβες μου
κι από θολές αναμνήσεις και ειδήσεις της ΕΡΤ
μαυρίζω χαρτιά και πλασάρω απόψεις.
Μη με αποδεχτεί η ράτσα που μας έλιωσε
για να με χρησιμοποιήσει.
Μη γίνουνε τα ουρλιαχτά μου μουρμούρισμα
για να κοιμίζω τους δικούς μου.
Μη μάθω μέτρο και τεχνική
και κλειστώ μέσα σε αυτά
για να με τραγουδήσουν.
Μην πάρω κιάλια για να φέρω πιο κοντά
τις δολιοφθορές που δε θα παίρνω μέρος
μη με πιάσουν στην κούραση
παπάδες και ακαδημαϊκοί
και πουστέψω
Έχουν όλους τους τρόπους αυτοί
και την καθημερινότητα που συνηθίζεις
σκυλιά μας έχουν κάνει
να ντρεπόμαστε για την αργία
περήφανοι για την ανεργία
Έτσι είναι.
Μας περιμένουν στη γωνία
καλοί ψυχίατροι και κακοί αστυνόμοι.
Ο Μάρξ...
τον φοβάμαι
το μυαλό μου τον δρασκελάει και αυτόν
αυτοί οι αλήτες φταίνε
δεν μπορώ γαμώτο να τελειώσω αυτό το γραφτό
μπορεί...ε;...μίαν άλλη μέρα...

απ' το "Ιδιώνυμο" της Κατερίνας Γώγου

Δευτέρα 21 Ιουνίου 2010

José Saramago: Η ποίηση όμως μπορεί να αγγίξει το ανείπωτο, αυτό που δεν μπορεί να εκφραστεί. Όσο και να κινείται η πρόζα προς αυτή την κατεύθυνση, πάντα θα είναι λίγη μπροστά στην ποίηση.


José Saramago

[...]
-- Με τα υπόλοιπα Νομπέλ δεν παρατηρείται όμως τέτοια πολεμική όσο με τα Νομπέλ Λογοτεχνίας. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

«Είναι η λέξη. Είναι η δύναμη και η σημασία και η ίδια η χρήση της λέξης. Αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια: η λέξη είναι επικοινωνία. Η λέξη όμως δεν είναι αθώα, αφού δεν είναι εξ ορισμού καλή και αγαθή. Οι λέξεις είναι τρομερές και πρέπει κανείς να είναι πολύ προσεκτικός όταν έχει να κάνει μαζί τους. Οι λέξεις όμως που μιλούν για δικαιοσύνη, για αλληλεγγύη, για αλλαγή του κόσμου, για αλλαγή του τρόπου ζωής, για αλλαγή νοοτροπίας που θα μας οδηγήσει σε πιο ανθρώπινες σχέσεις μεταξύ μας, με περισσότερο σεβασμό και κατανόηση, αυτές είναι οι καλές λέξεις. Με αυτές τις λέξεις θέλω να διατηρώ το δικαίωμά μου να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο κατά έναν τρόπο διαφορετικό».

-- Παρά λοιπόν τις αντιλήψεις που θέλουν την εικόνα κυρίαρχη, εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι οι λέξεις μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο;

«Και ναι και όχι. Οι λέξεις μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, για να συμβεί όμως αυτό πρώτα απ' όλα θα πρέπει να ειπωθούν. Οχι όμως μόνο να ειπωθούν αλλά και να πέσουν σε γόνιμο έδαφος ώστε να μετατραπούν σε κινητήρα δράσης. Η αλήθεια είναι ότι διανύουμε καιρούς κατά τους οποίους λέξεις και μηνύματα αρνητικά, όπως το "πρέπει να θριαμβεύσεις", για παράδειγμα, βρίσκονται στο απόγειό τους. Αυτό σημαίνει, υπονοείται σαφέστατα, ότι η παρέμβαση του καθένα μας στη ζωή θα πρέπει να υπόκειται σε αυτή τη σύμβαση. Αυτό όμως βλέπουμε ότι οδηγεί τελικά στον εγωισμό, στην αδιαφορία και στη μη αλληλεγγύη. Τι συμβαίνει λοιπόν; Ηττηθήκαμε όσοι υποστηρίζουμε μια διαφορετική πορεία; Λέω πάντα ότι όπως οι νίκες έτσι και οι ήττες δεν είναι ποτέ οριστικές. Δεν έχει νόημα να πιστεύει κανείς ότι επειδή κέρδισε τώρα αυτή η νίκη του θα διαρκέσει για πάντα. Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για την ήττα. Η ήττα αυτή τη στιγμή είναι γι' αυτούς που πιστεύουν σε μια διαφορετική λογική οικοδόμησης του κόσμου. Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου ηττημένο, ηττημένο όχι στις προσωπικές μου πεποιθήσεις, αφού αυτές κανένας δεν μπορεί να μου τις πάρει, ηττημένο όμως με την έννοια ότι όταν επιχειρήθηκε να τεθεί σε εφαρμογή μια νέα αντίληψη για τη ζωή απέτυχε παταγωδώς. Από την άποψη αυτή θεωρώ τον εαυτό μου ηττημένο. Είμαι όμως απολύτως πεπεισμένος ότι, ακόμη και αν εγώ δεν θα βρίσκομαι εδώ, η σημερινή ήττα θα μετατραπεί σε νέα πάλη και νέα νίκη που με τη σειρά της δεν θα είναι και αυτή οριστική. Δεν πρόκειται απλώς για ελπίδα, έχει να κάνει με το ότι δε θέλω να χάσω τον μόνο λόγο που έχω για να ζω: τη συνείδηση του ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν είναι ένας κόσμος καλός, το αντίθετο, και ότι είναι ανάγκη να τον αλλάξουμε».

-- Μαθαίνει κανείς περισσότερο από τις ήττες παρά από τις νίκες...

«Ασφαλώς. Απόδειξη αυτού είναι το ότι κάθε φορά που υπάρχει μια νίκη, βλέπουμε με το πέρασμα του χρόνου να διαφθείρεται, σαν να υπάρχει ένα είδος που εισχωρεί και κατατρώει τα πάντα. Δείτε τι συμβαίνει στην πολιτική, αλλά όχι μόνο εκεί, ακόμη και σε προσωπικό επίπεδο. Το κακό σε κάθε περίπτωση είναι όταν δεν μαθαίνει κανείς από τις ήττες και όταν επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη».

-- Δεν λειτουργεί η μνήμη;

«Αυτό είναι ένα από τα σημερινά προβλήματα. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι αυτό που μετρά είναι η ημέρα που βρισκόμαστε σήμερα. Αυτό είναι ένα τρομερό λάθος. Είμαστε πλασμένοι από το παρελθόν. Το προσωπικό και το συλλογικό παρελθόν. Γι' αυτό δεν πρέπει να λησμονούμε τίποτε...».

-- Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαχειριστούμε τη μνήμη;

«Νομίζω ότι ο καλύτερος τρόπος είναι η χρήση των λέξεων. Αυτών που γράφονται σήμερα και αυτών που γράφτηκαν χτες. Και αυτό επειδή, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στη μεν προσωπική μας μνήμη φτάνουμε μέσω των αναμνήσεων, στη συλλογική όμως μνήμη φτάνουμε μέσω των βιβλίων, των ιστορικών κειμένων, εκεί δηλαδή όπου βρίσκονται οι λέξεις. Θα έλεγα ότι για μας, γι' αυτό που εμείς αποκαλούμε παρόν, η μνήμη βρίσκεται στις λέξεις που γράφτηκαν, που βρίσκονται εκεί, και το μόνο που μένει να κάνει κανείς είναι ένα ταξίδι στον χρόνο και να αναζητήσει τις λέξεις που έμειναν πίσω. Και οι λέξεις που γράφονται σήμερα έχουν νόημα και συμπληρώνουν τέλεια τις λέξεις που έμειναν πίσω».

-- Έχετε πει ότι «δεν είμαι ποιητής, αλλά κάνω ποίηση». Τι σημαίνει να κάνει κανείς ποίηση σήμερα;

«Νομίζω ότι σημαίνει σήμερα αυτό που σήμαινε πάντα. Η ποίηση είναι η πιο βαθιά έκφραση που υπάρχει, όπως και η φιλοσοφία· νομίζω ότι αποτελούν τους δύο δρόμους για να φτάσει κανείς στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Η φιλοσοφία, αυτή η διαρκής και συστηματική έρευνα για την ανθρώπινη ύπαρξη και την κοινωνία, και η ποίηση, αυτό το είδος της κατάδυσης ως τα τρίσβαθα της ανθρώπινης ψυχής ­ κάτι που μόνο η ποίηση μπορεί να κάνει. Δεν θέλω να πω με αυτό ότι το μυθιστόρημα ή το διήγημα δεν καταφέρνουν να αγγίξουν και να εισχωρήσουν στην ανθρώπινη ψυχή. Η ποίηση όμως μπορεί να αγγίξει το ανείπωτο, αυτό που δεν μπορεί να εκφραστεί. Όσο και να κινείται η πρόζα προς αυτή την κατεύθυνση, πάντα θα είναι λίγη μπροστά στην ποίηση. Όταν άρχισα να γράφω τα μυθιστορήματά μου, μετά από κάποιες απόπειρες να γράψω ποίηση, συνειδητοποίησα ότι έκανα καλύτερη ποίηση σε αυτά παρά στα ποιήματα που είχα γράψει νωρίτερα».

-- Ποια είναι η σχέση σας με τη φιλοσοφία;

«Προτείνω να επιστρέψουμε στη φιλοσοφία. Και το λέει αυτό κάποιος που δεν είναι φιλόσοφος, που δεν είναι παρά ένας απλός αναγνώστης, περίεργος, της φιλοσοφίας. Με τη φιλοσοφία μού συμβαίνει ό,τι και με τα μαθηματικά ή την αστρονομία. Τα γνωρίζω πολύ λίγο. Εχοντας εμπιστοσύνη στο ότι το ανθρώπινο είδος θα περάσει σώο και αβλαβές στη νέα χιλιετία, προτείνω ένα είδος ονείρου στο οποίο αν έπρεπε να δώσω ένα όνομα θα το αποκαλούσα επιστήμη του κόσμου, η φιλοεπιστήμη. Κάτι που θα μας οδηγήσει στο να καταλάβουμε καλύτερα το ποιοι είμαστε· το πού πάμε μου είναι αδιάφορο και επιπλέον εγώ ξέρω πού πηγαίνω και πού πρέπει να πάω. Να υπήρχε όμως μια γνώση που να ήταν κοινή σε όλους μας, μια γνώση που να μας έκανε να καταλάβουμε καλύτερα τι τελικά είναι και τι σημαίνει το ότι ζούμε, ότι σκεφτόμαστε, δημιουργούμε, φανταζόμαστε και κάνουμε πράγματα. Δεν ανησυχώ ούτε για την αρχή ούτε για το τέλος της ταινίας. Όχι. Θέλω απλώς να έχω μια ιδέα για το τι είμαι, γιατί με εκνευρίζει αφάνταστα το να φύγω τελικά από εδώ γνωρίζοντας ό,τι ακριβώς και στην αρχή του ταξιδιού».

[...]

-- Επειτα όμως από όλα όσα έχετε επιτύχει, τι μένει ακόμη;

«Μένουν πολλά. Και πρώτα απ' όλα η ζωή. Η φιλοδοξία της ζωής, του να ζήσεις, υπάρχει μήπως κάτι ανώτερο από αυτό; Μου μένει η ζωή».

José Saramago

Aπεβίωσε σε ηλικία 87 ετών ο Νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου. Ο εκδότης του δήλωσε ότι ο Σαραμάγκου πέθανε στο σπίτι του στο Λανθαρότε, στα Κανάρια Νησιά.

Σύμφωνα με τον εκδότη, Τζεφερίνο Κοέλο, η κατάσταση της υγείας του συγγραφέα είχε επιδεινωθεί μετά από μία πρόσφατη ασθένεια.

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου γεννήθηκε το 1922 στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας. Χρειάστηκε να εγκαταλείψει νωρίς το σχολείο για να δουλέψει.

Η πρώτη του νουβέλα Γη της αμαρτίας εκδόθηκε το 1947, μεσολάβησαν όμως τριάντα περίπου χρόνια μέχρι την έκδοση του σημαντικότερου μέρους του έργου του, για το οποίο βραβεύτηκε το 1998 με το βραβείο Νόμπελ.

Ανάμεσα στα πιο γνωστά του μυθιστορήματα είναι: Εγχειρίδιο ζωγραφικής και καλλιγραφίας (1977), Από τη γη θρεμμένος (1980), Το χρονικό του μοναστηριού (1983), Η χρονιά που πέθανε ο Ρικάρντο Ρέις (1984), Η πέτρινη σχεδία (1986), Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας (1988), Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον (1997), Περί τυφλότητος (1995), Όλα τα ονόματα (1997).

Ολόκληρη η συνέντευξη: To Βήμα

Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Φλέρυ Νταντωνάκη και Λότη Πέτροβιτς: «Το πρώτο χειροκρότημα»

Μια φωτογραφία από τη σχολική γιορτή για τις απόκριες του 1947! Η Φλέρη Παπαδαντωνάκη (Νταντωνάκη) δέκα χρονών, ντυμένη πριγκίπισσα, δεύτερη από δεξιά στην πρώτη γραμμή, την πρώτη φορά που τραγούδησε δημόσια και κατέπληξε όλο το σχολείο. Δίπλα της η Λότη ντυμένη κοκκινοσκουφίτσα!

Στη μνήμη της Φλέρης Νταντωνάκη:
«Το πρώτο χειροκρότημα» της Λότης Πέτροβιτς

(από το ημερολόγιο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς)

΄Ενα τσούρμο μασκαρεμένα παιδιά ποζάρουν χαμογελαστά στη φωτογραφία, ενθύμιον Δ’ Δημοτικού Ιονίου Σχολής γράφει πίσω. Μια Ινδή, ένας ιππότης, μια Ολλανδέζα, λογής άλλες αυτοσχέδιες στολές – δύσκολα ακόμα τα χρόνια κι ας είχε λήξει η κατοχή, ας είχανε περάσει δυο χρόνια κι όλας από τα Δεκεμβριανά στην Αθήνα. Στην υπόλοιπη χώρα έβραζε ακόμα ο εμφύλιος. Μα τα παιδιά ήταν παιδιά, είχαν δικαίωμα ακόμα στη χαρά, στο καρναβάλι. Στην άκρη εγώ κοκκινοσκουφίτσα. Δίπλα μου εκείνη, ντυμένη μαχαρανή μ΄ ένα μακρύ φουστάνι κι ένα χάρτινο στέμμα στα πυκνά καστανοκόκκινα μαλλιά της. Λάμπουν τα μεγάλα μαύρα της μάτια, φέγγει το μελαχρινό της πρόσωπο.

- Τραγούδι τώρα, πρόσταξε μια δασκάλα που έπαιζε πιάνο και λογιζόταν ως η «μουσικός» του σχολείου, όταν είδε τα παιδιά να μουσκεύουν από το χορό.

Μια μαγευτική φωνή ξεχώρισε αμέσως. Ήταν της «μαχαρανής»
Ένας, ένας σωπάσαμε όλοι. Έμεινε μόνο η δική της, η φωνή της. Κι όταν τελείωσε ξεσπάσαμε σε χειροκροτήματα.
- Μπράβο Παπαδαντωνάκη! Ενθουσιάστηκε η δασκάλα και την ανέβασε πάνω στο τραπέζι. Πάμε πάλι από την αρχή!
Εκείνη χαμογέλασε, τα μάτια της άστραψαν. Έκανε μια υπόκλιση τεντώνοντας το φουστάνι της μαχαρανής και άρχισε ξανά το τραγούδι.

Ήταν 20 Φεβρουαρίου του 1947, δυο μήνες και είκοσι μέρες πριν κλείσει τα δέκα, η πρώτη μέρα που μάγεψε το κοινό της. Ένα κοινό που χρόνια αργότερα θα απλωνότανε πέρα από την πατρίδα της και θα λάτρευε τη Φλέρυ Νταντωνάκη.

Πηγή: Πόλυ Χατζημανωλάκη


Λίγο πριν από την παρέλαση της 25ης Μαρτίου, στο
Ζάππειο, όπου μαζεύονταν όλα τα σχολεία για να ξεκινήσουν: Από δεξιά: Φλέρη
Παπαδαντωνάκη (Νταντωνάκη), Λότη Πέτροβιτς, Λένα Ζωιτοπούλου. 24 Μαρτίου 1950!

Εδώ η Φλέρη και η Λότη σε σχολική εκδρομή στον ΄Αγιο Μερκούριο, το 1954!!!

Πηγή φωτογραφιών: Λότη Πέτροβιτς

Σάββατο 15 Μαΐου 2010

Στέφανος Δάφνης



Η σκάλα

Μητέρα, όταν με ζώνει αχνό το βράδυ
και στην ψυχή μου ο πόνος σου όλος μπαίνει,
συχνά η στοργή σου πάει λαμπαδισμένη
πράσινη, ολόρθη φλόγα στο σκοτάδι.

Γύρω απ΄τη λάμψη, οι θύμησες κοπάδι
πεταλουδίτσες, νάτες!... Και προβαίνει
το πατρικό μας σπίτι, το ρημάδι,
κ' η σκάλα του η ψηλή, η καταχνιασμένη.

Τριάντα σκαλοπάτια... Πώς ναν' τά 'βρει
ο στίχος σου, καημέ, να πάρει δρόμο;...
Ως πού 'ρθε κι η βροχάτη ώρα, η μαύρη:

Έσταζε μέσα η πίκρα στάλα-στάλα,
σε κατεβάζαν τέσσερις στον ώμο·
κι έτριζε, Μάνα δύστυχη, όλ' η σκάλα!

Στέφανος Δάφνης (1882-1947)

 Η δάφνη που φύτεψε ο ποιητής

Στέφανος Δάφνης (1882-1947)

Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του ποιητή, πεζογράφου και θεατρικού συγγραφέα Θρασύβουλου Ζωιόπουλου. Γεννήθηκε στο Άργος από Αργείτισσα μητέρα και αναπλιώτη πατέρα. Περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Ναύπλιο και σπούδασε μαθηματικά στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Σε ηλικία 25 ετών (το 1907) εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως καθηγητής μαθηματικών και αργότερα ως τμηματάρχης στην εθνική βιβλιοθήκη. Ήταν παντρεμένος με την αξιόλογη ποιήτρια Αιμιλία Κούρτελη (1881-1941). Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το έζησε στην Αθήνα, όπου και πέθανε.
Ο Στ. Δάφνης δημοσίευσε αρκετά διηγήματα σε διάφορα περιοδικά της εποχής του, στα οποία υπάρχουν πολλά ηθογραφικά στοιχεία και κατάλοιπα ρομαντισμού. Πολλά από αυτά είναι αναπλιώτικα ( Ο ονειροκρίτης, Αίμα στον κάμπο, Το αγρίμι, Ο ξένος των Χριστουγέννων, Φρυκτωρία, Ο Αρχάγγελος, Το μυστικό των Λοδεράνων, μια τουρκοβενετσιάνικη ιστορία). Επίσης, έγραψε αρκετά μονόπρακτα (Της φυλακής, όπου ζωντανεύει τη βασανισμένη ζωή των κρατουμένων στο Παλαμήδι, Το πατρικό σπίτι, Ο σπαραγμός, που βραβεύτηκε από την Εταιρεία Θεατρικών Συγγραφέων, Το αγριογούρουνο, Το τραγούδι της καρδιάς, ερωτικό δράμα). Αν και είναι γνωστός ο Σπ. Δάφνης περισσότερο ως πεζογράφος, εν τούτοις η ποίησή του είναι ανώτερη από το πεζογραφικό και θεατρικό του έργο. Σημειώνουμε την πρώτη του ποιητική συλλογή Ο ανθισμένος δρόμος (1911), Το ανοιχτό παράθυρο (1920), που τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο του Φιλαδέλφειου Ποιητικού Αγώνος, κ.ά.
Επίσης, έγραψε τα δώδεκα σονέτα με τον γενικό τίτλο: Ο κύκλος της χαράς και του πόνου.

Πηγή ποιήματος: Ο Νουμάς, Τόμ. 21, Αρ. 780 (1924)
Πηγή βιογραφίας: Άργος Πολιτισμός

Σάββατο 24 Απριλίου 2010

Οι έννοιες, οι αναφορές, είναι μόνο προσθέσεις, προεκτάσεις Διαφθορές των λέξεων που αναιρούν των λέξεων την αυτονομία Και αρνούνται την ηχητική τους ιδιότητα που σιγά-σιγά χάνεται.

Νίκος Στάγκος 
Φωτό: David Plante


ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Ν’ ανταποκρίνονται οι λέξεις σε έννοιες. Τέτοιο μπέρδεμα!
Ούτε μεταφορές, ούτε παρομοιώσεις. Να αυτοαναφέρονται.
Οι λέξεις να είναι έννοιες χωρίς αναφορά.

Η αναφορά είναι άστατη, προσωπική. Δεν είναι ήχος.
Ο ήχος δεν αναφέρεται σε τίποτα έξω απ’ αυτόν.
Οι ήχοι δεν είναι μεταφορές ή παρομοιώσεις.

Όταν οι λέξεις θα είναι μόνο ήχοι, ο νους θα πλέκει στεφάνια.
Λεξικές δομές. Το νόημά τους δομικό.
Τα στεφάνια των λέξεων μόνο στεφάνια λέξεων.

Οι έννοιες, οι αναφορές, είναι μόνο προσθέσεις, προεκτάσεις
Διαφθορές των λέξεων που αναιρούν των λέξεων την αυτονομία
Και αρνούνται την ηχητική τους ιδιότητα που σιγά-σιγά χάνεται.

Τότε οι δήθεν δομές και τα στεφάνια των λέξεων γίνονται
Των λέξεων ερείπια.


Νίκος Στάγκος
Ο Νίκος Στάγκος γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου του 1936 στην Αθήνα. Ο πατέρας του καταγόταν από μια αρχαία ελληνική πόλη στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας, την Απολλωνία, η οποία βρίσκεται στη σημερινή Βουλγαρία. Η μητέρα του καταγόταν και αυτή από τη Μικρά Ασία και ήρθαν και οι δύο στην Ελλάδα με την «ανταλλαγή πληθυσμών».



Ένα ενδιαφέρον άρθρο για τον Νίκο Στάγκο



Πηγή ποιήματος: Περιοδικό Δέλεαρ

Κυριακή 21 Μαρτίου 2010

Μην απορείς μητέρα, μην τρομάζεις τούτα τα ποιήματα διαβάζοντας. Θα τα βρίσκεις, βέβαια λίγο στενάχωρα, σάμπως να θέλουν από τις λέξεις μέσα να βγούν.

ΜΗΝ ΑΠΟΡΕΙΣ ΜΗΤΕΡΑ

Μην απορείς μητέρα, μην τρομάζεις
τούτα τα ποιήματα διαβάζοντας. Θα τα βρίσκεις, βέβαια
λίγο στενάχωρα, σάμπως να θέλουν
από τις λέξεις μέσα να βγούν. Ίσως, ακόμα,
το γιό σου μέσα τους να μην αναγνωρίζεις. Κι όμως
δικά του είναι, μητέρα, αυτόν εικονίζουν.
Πάσχουν κι' αυτά όπως κι' αυτός από ασφυξία,
χάνονται μέσα τους, γυρίζουν, επιστρέφουν,
πάσχουν να βγουν από τις λέξεις όπως κι εκείνος
πάσχει να βγεί απ' το πετσί του μέσα.

Μην απορείς μητέρα, μην τρομάζεις. Προ πάντων
μη σε κυριέψει απελπισία. Κάτι στηρίζει
το γιό σου, που εσύ δεν βλέπεις:
μέσα του, από τα πόδια ως την κορφή, είναι μιά κολόνα
που τον στυλώνει, τον κρατά μ' όρθιο κεφάλι,
που τον ψυχώνει, βήμα με βήμα, αγκώνα με αγκώνα,
μέσ' απ' τα ερείπια ν' ανοίγει δρόμο και να προχωράει.

Π.Μάρκογλου, Ανέστης Ευαγγέλου, Τόλης Καζαντζής

Πηγή φωτό: Φωτογραφικό αρχείο Διαπολιτισμού

Ο Ανέστης Ευαγγέλου (1937-1994) γεννήθηκε και έζησε στη Θεσσαλονίκη. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1960 με την ποιητική συλλογή Περιγραφή εξώσεως. Από τότε δημοσίευσε άλλα επτά ποιητικά βιβλία (Μέθοδος αναπνοής, 1966, Αφαίμαξη '66-'70, 1971, Ποιήματα 1956-1970, 1974, Διάλειμμα, 1976, Χάι κάι, 1978, Απογύμνωση, 1979, Η Επίσκεψη και άλλα ποιήματα, 1987, Το χιόνι και η ερήμωση). Το 1988 συγκέντρωσε σε έναν τόμο όλη την ως τότε ποιητική δημιουργία του, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρατηρητής με τον τίτλο Τα Ποιήματα, 1956-1986. Έγραψε επιπλέον και δημοσίευσε τα πεζογραφήματα Το Ξενοδοχείο και το σπίτι 1966 (επανέκδοση, διευρυμένη με τον τίτλο, Το ξενοδοχείο και το σπίτι και άλλα πεζά, Νεφέλη, 1985), το βιβλίο Ανάγνωση και γραφή (Παρατηρητής, 1981), στο οποίο συγκέντρωσε κείμενα λογοτεχνικής κριτικής, και το δοκίμιο Εννέα εκδοχές για την ποίηση και την ποιητική (Παρατηρητής, 1990). Τη χρονιά του θανάτου του, το 1994, κυκλοφόρησε η τελευταία του ποιητική συλλογή, Το χιόνι και η ερήμωση, από τις εκδόσεις Χειρόγραφα, καθώς και η ποιητική ανθολογία Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά 1950-1970, από τις εκδόσεις Παρατηρητής. Το 1995, κυκλοφόρησε πάλι η πρώτη του ποιητική συλλογή, Περιγραφή εξώσεως, από τις εκδόσεις Χειρόγραφα. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, πολωνικά, ρουμάνικα, ολλανδικά και σλοβενικά).

Κυριακή 7 Μαρτίου 2010

Κλαύδιος Μαρκίνας: ... Ήτανε Γυναίκ' αυτή. Ποιητής εκείνος.

Fabian Perez

ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ

Στη θερμή αγκάλη της έγειρε ο καημένος
και τραγούδια φλογερά της Αγάπης λέει.
Σαν τρελός από χαρά και σαν μεθυσμένος
μες στην ευτυχία του τραγουδεί και κλαίει.
Μα εκεί που αυτός θρηνεί μέσα στην αγκάλη,
στον καθρέπτη βλέπει αυτή' φαίνεται σαν κρίνος
και γελά στου εγωισμού τη γλυκιά τη ζάλη !
... Ήτανε Γυναίκ' αυτή. Ποιητής εκείνος.

Κλαύδιος Μαρκίνας

Πηγή: openarchives.gr

Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου με τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσμου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασμά της. Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σημείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας και τον ποιητή της.

Κώστας Αξελός! Στο καλό!

[...]
Αν τελειώνει η φιλοσοφία, μετά τι;

Η εποχή μας έχει πέσει χαμηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της. Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για μια ανοιχτή ποιητική σκέψη.

Το έργο σας είναι διαποτισμένο από την ποίηση.

Αναμφισβήτητα. Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου με τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσμου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασμά της. Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σημείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας και τον ποιητή της.

Τι είναι ο Θεός;

Η πορεία του κόσμου η ίδια έκανε να φανεί ένας Θεός. Λέω συχνά ότι ο Θεός είναι μια μορφή και μια μάσκα του κόσμου.

Τι κρατά ζωντανή τη σκέψη σας;

Η αναζήτηση, στη ζωή και στη σκέψη, της σύγκλισής τους και η αδυναμία της απόλυτης συνέπειας.

Είναι ποιοτικό κριτήριο για σας η συνέπεια ζωής και έργου σε έναν στοχαστή;

Θα έπρεπε να είναι. Αλλά βλέπουμε ότι μεγάλοι, τεράστιοι φιλόσοφοι σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη είχαν την κουταμάρα να νομίζουν ότι οι δούλοι ήταν φύσει δούλοι. Κοντύτερα σε μας βρίσκεται ο Χάιντεγκερ και η τόσο ύποπτη σχέση του για ένα διάστημα με το ναζισμό. Η συνέπεια είναι μια απαίτηση την οποία βρίσκω πιο πολύ στους μεγάλους ποιητές σαν τον Χέλντερλιν και τον Ρεμπώ.

[...]

Τι είναι ο έρωτας;

Η αναζήτηση που έγκειται στη συνάντηση και τη μη συνάντηση με τον άλλον.

Τι είναι για σας το θηλυκό;

Το ήμισυ του κόσμου. Κάτι πάρα πολύ κυρίαρχο, όχι σε επίπεδο διάκρισης φύλων, άντρας - γυναίκα. Είναι σαν δύο δυνάμεις στον κόσμο. Η σχέση με το θηλυκό είναι ένα από τα σημεία συνάντησης, των ανθρώπων μεταξύ τους και με τον κόσμο, και μαζί απομάκρυνσης. Δεν μπορεί ποτέ να πραγματοποιηθεί η απόλυτη συνάντηση αρσενικού και θηλυκού.

Επαιξε ρόλο το θηλυκό στη ζωή και στο έργο σας;

Πάρα πολύ. Αλλά δεν ξέρω πολύ καλά πού και πώς.

Ο θάνατος;

Διατρέχει όλη τη ζωή, είναι το οριστικό τέλος της και διατηρεί τα ίχνη της ζωής του θανόντος, που κι αυτά θα εξαφανιστούν κάποτε.

Τον φοβάστε;

Δεν υπάρχει για μένα ο φόβος του θανάτου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλω να πεθάνω αύριο. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός, γιατί βάζει ένα τέρμα στην περιπέτεια που λέγεται ζωή. Αλλά είναι αυτός που δίνει νόημα σε κάθε πράγμα.

Οι περισσότεροι φοβούνται.

Ο άνθρωπος φοβάται τη ζωή περισσότερο από το θάνατο. Τη ζωή που οδηγεί προς το τέλος νομίζω ότι φοβούνται οι άνθρωποι.

Μεγαλύτερος φόβος σας;

Το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης.

[...]

Η μεγαλύτερη χαρά;

Οι συναντήσεις -στιγμιαίες και καίριες- με εκφάνσεις της φύσης, η δύναμη του έρωτα και της φιλίας που περιέχει τον έρωτα, οι σκέψεις που έρχονται σε μας.

Το μεγαλύτερο όραμα;

Το όραμα της συνάντησης της σκέψης και του κόσμου και η παραδοχή του φευγαλέου. Η παραδοχή της φανέρωσης και της ταυτόχρονης απόσυρσης, όσο γίνεται πιο γαλήνια.

Νιώθετε ότι πρέπει να αποδείξετε κάτι;

Από την εφηβεία είχα την εντύπωση ότι έπρεπε να πω αυτό που βλέπω.

Η εξάρτηση από τους άλλους είναι αδυναμία;

Εχουμε αναγκαία εξάρτηση από τους άλλους ανθρώπους. Η εξάρτηση πάλι δημιουργεί τα κενά της. Εξάρτηση και μη εξάρτηση έχουν το αναγκαίο στοιχείο που είναι και θετικό και αρνητικό.

Αυτοδυναμία;

Δεν μπορεί να υπάρξει σε κανένα επίπεδο.

Η εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας;

Ειλικρινά, δεν έχω μια ενιαία εικόνα του εαυτού μου. Οταν γνωρίζω ότι η τάδε σκέψη είναι σημαντική, τότε νομίζω ότι ίσως αυτό είναι περαστικό, λέω ότι προσπαθώ να τολμάω να σκέπτομαι, ενώ το μεγαλύτερο σύνολο των ανθρώπων σήμερα δεν σκέπτονται… Θα έλεγα, είναι πρισματική η εικόνα του εαυτού μου, όπου γυρίζουν διαρκώς όλα τα χρώματα, όπως στο καλειδοσκόπιο.

Η σύγχρονη Ελλάδα;

Είναι ένα πρόβλημα. Ούτε Ανατολή ούτε Δύση ούτε Ευρώπη ούτε Ασία. Βαδίζει προς την αναζήτηση μιας ενότητας, την οποία δεν βρίσκει εύκολα. Δεξιά και Αριστερά είναι φθαρμένες και δεν αναδύεται ένας δρόμος.

Πώς θα ανακαλύψουν οι Ελληνες πολιτικοί την «πραγματική πολιτική»;

Θα έπρεπε να ξεπεράσουν τον στενό πολιτικαντισμό. Είναι όμως αυτό δυνατό;

Είναι εφικτή η Δημοκρατία;

Η Δημοκρατία μένει ουτοπική, δηλαδή δεν έχει πουθενά τόπο να πραγματοποιηθεί. Το ίδιο της το νόημα μας ξεφεύγει.

Τι σας έχει δώσει η Ελλάδα;

Μια ζωική ορμή. Την επαφή με τα στοιχεία της, τη θάλασσα, τον αέρα, τη γη, τη φωτιά.

Τι σας έχει πάρει;

Δεν είχα ποτέ την προκατάληψη, ώστε να μπορέσει να μου την πάρει.
[...]

Από συνέντευξή του στον Γιώργο Δουατζή στο "Κ" Καθημερινή
Πορτρέτο: Αλέξανδρος Αβραμίδης

Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010

Μια φορά συνάντησα τον Σεφέρη σ' ένα βιβλιοπωλείο (λίγο πριν φύγει για την Αγγλία). - Γράφετε; με ρώτησε. - Ναι, συνεχώς, του απάντησα, γράφω και σχίζω. - E, λοιπόν, μου λέει, να γράφετε, γιατί θά 'ρθει μια μέρα που δεν θα μπορείτε να γράφετε τόσο εύκολα.



Μνήμη Σαχτούρη

Έχουν και τα αισθήματα τον χρόνο τους: μπορεί να είναι σύγχρονα ή υστερόχρονα. Τα υστερόχρονα (εύκολα ή και ύποπτα) περισσεύουν - αυτά ακούγονται συνήθως στους επικήδειους λόγους. Τα άλλα, όσα δηλώνονται στην ώρα τους, σπανίζουν. Τούτο ισχύει τόσο στη ζωή όσο και στην ποίηση. Ο Μίλτος Σαχτούρης έζησε την ανισόρροπη αυτή μοιρασιά της κριτικής και του αναγνωστικού κοινού για το έργο του, και την αποτύπωσε σε κάποια ποιήματά του με μαύρο χιούμορ. Ελπίζω η δική μου εκτίμηση για τον ποιητή να μην έφτασε πολύ αργά.

Ομολογήθηκε πρώτη φορά το 1978 σε πανεπιστημιακά μαθήματα, που έγιναν καθ' οδόν επιφυλλίδες του «Βήματος», προτού συγκροτηθούν σε τομίδιο το 1980. Ο λόγος για το, εξαντλημένο εδώ και χρόνια, βιβλίο που φέρει τον τίτλο «Μίλτος Σαχτούρης: Ανθρωποι-Χρώματα-Ζώα-Μηχανές» (δημοσιεύτηκε στις εκδόσεις Γνώση, με την επιμέλεια του Μάνου Ελευθερίου, στον οποίο οφείλεται και η απογραφή της κριτικής από το 1945 έως το 1980). Αργότερα είδαν το φως δύο ακόμη μελετήματα (το «Αντιχάρισμα» και οι «Παραμορφώσεις του Οιδίποδα στη νεοελληνική ποίηση»), που ενσωματώθηκαν αντιστοίχως στους τόμους «Πίσω Μπρος» (1986) και «Διαλέξεις» (1992).

Ξεκινώντας εκείνο το μακρινό φθινόπωρο του 1977 τα μαθήματα για τον Σαχτούρη στη Φιλοσοφική Θεσσαλονίκης, παρεκάλεσα τον ποιητή να μας στείλει, αν ήθελε, έναν δικό του χαιρετισμό. Ανταποκρίθηκε αμέσως και ιδού το αποκαλυπτικό γράμμα του, με οκταήμερη ημερομηνία γραφής «17-25 Δεκεμβρίου 1977» και τίτλο «Σαν αυτοπαρουσίαση»:

Πρέπει απαρχής να πω ότι ποτέ δεν σκέφτηκα να εξηγήσω τα ποιήματά μου. Θυμάμαι μόνο πως γράφτηκαν σε ώρες απρόσμενες· νύχτες χειμωνιάτικες, κουκουλωμένος σε μια κουβέρτα, πεταγόμουν ξαφνικά απ' το κρεβάτι, σαν μια αστραπή, σαν κάτι κόκκινο να με χτύπησε στο κεφάλι, έφτιαχνα τον σκελετό του ποιήματος κι ύστερα έπεφτα και κοιμόμουνα.


Όμως μέρες πολλές ύστερα τα δούλευα, όπως ο τεχνίτης δουλεύει ένα οποιοδήποτε αντικείμενο, κι αν στο τέλος δεν με ικανοποιούσε, το έσχιζα και το πετούσα. Τα περισσότερα τα πετούσα. Ποτέ δεν κάθησα a priori να γράψω ένα ποίημα. Έτσι όλα τα έγραψα, όπως λέω παραπάνω.


Άλλα τη νύχτα, άλλα σε παγωμένα καφενεία της Κατοχής, σε έρημες ταβέρνες στο Νέο Φάληρο, ακτή Πρωτοψάλτη, κοντά στο μεσαιωνικό τυπογραφείο του Ταρουσόπουλου (με τι νοσταλγία τις θυμάμαι!).


Μια φορά συνάντησα τον Σεφέρη σ' ένα βιβλιοπωλείο (λίγο πριν φύγει για την Αγγλία).


- Γράφετε; με ρώτησε.


- Ναι, συνεχώς, του απάντησα, γράφω και σχίζω.


- E, λοιπόν, μου λέει, να γράφετε, γιατί θά 'ρθει μια μέρα που δεν θα μπορείτε να γράφετε τόσο εύκολα.


Τι δίκαιο που είχε ο σοφός ποιητής!


Τώρα βλέπω τα ποιήματά μου όλα μαζί, με αφορμή που τα ξανατυπώνω. Ολόκληρη ζωή τριάντα χρόνων περνάει μπροστά μου.


Βλέπω ότι πολλά έχουν ατέλειες, άλλα είναι σκοτεινά και δύσκαμπτα, αλλά βλέπω ότι είναι α λ η θ ι ν ά και πως δεν θα μπορούσα αλλιώς να τραγουδήσω.


Παράξενα μου φαίνονται τα καινούρια που γράφω (ακόμη και πολλά που περιέχονται στην τελευταία μου συλλογή «Το Σκεύος», 1971).


Σα νά 'χουν γραφτεί από έναν άλλον άνθρωπο που πέρασε μια κόλαση και τώρα είναι λίγο, πολύ λίγο, πιο ησυχασμένα.


ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ

Στο μεταξύ είχε αποτυπωθεί και η φωνή του ποιητή. Στον δίσκο «Ο Σαχτούρης διαβάζει Σαχτούρη» ο ποιητής απαγγέλλει τα ποιήματά του σαν παιδί, αμήχανα και αθώα, με ένα είδος παγωμένης συγκίνησης που απαγορεύει την αισθηματολογία και τον ναρκισσισμό. H αίσθηση της φωνής σημαδεύει την αίσθηση της ποίησης, με συντροφική μοναξιά, με φιλάνθρωπη αποκάλυψη, με απορία για τον κόσμο και τα άκοσμά του. Θα κλείσω τη μνημονική ομολογία αντιγράφοντας ένα ποίημα του Σαχτούρη, μπορεί και το καλύτερο που έγραψε. Τίτλος του: Ο ΔΑΙΜΟΝΑΣ.

Το μυαλό μου κουρασμένο / πώς έπεσα / και τσακίστηκα // τώρα / με δεκανίκια / χρυσά τρίγωνα, χρυσά τετράγωνα γύρω κρεμνάω // τώρα η άσπρη φίλη μου, μαύρο φάντασμα / τώρα η μαύρη φίλη μου άσπρο φάντασμα / κι εκείνη που χάθηκε με τ' ασημένιο καρφί / στον ποταμό / δεν ξέρω ποιος; ο ήλιος ή το χιόνι // δεν ξέρω ποια; τα χελιδόνια ή τα σπουργίτια // μετράω ολοένα μετράω / η μητέρα μου ολοένα κλαίει / μετράει η μητέρα μου ολοένα μετράει.

* Στον δίσκο «Ο Σαχτούρης διαβάζει Σαχτούρη» ο ποιητής απαγγέλλει τα ποιήματά του σαν παιδί, αμήχανα και αθώα, με ένα είδος παγωμένης συγκίνησης


Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2010

Αστέριος Τούτιος... ένας ποιητής με μέλλον... "αυτό το ποίημα αντιφάσκει τίποτα δεν αξίζει να λέγεται αυτό το ποίημα αυτοαναιρείται κοιτάζω κατάματα την αλήθεια και την καταστρέφω..."



Πραγματικός χρόνος


θέλω να γράψω ένα ποίημα για τον εαυτό μου
μόνο ένα

υποσχέσεις που ξέρω πως δε θα κρατήσω

να καθαρίσω
μια και καλή μ’ αυτό

θέλω ένα ποίημα ογκώδες
που να μιλά για τα πάντα
στον εαυτό του

θέλω να σκίσω αυτό το ποίημα

ίσως τα πράγματα να ‘ταν διαφορετικά
αν ήσουν εδώ
μόνο που δεν ξέρω τί είσαι

γράφω πάλι για σένα
γράφω πάλι για μένα
είσαι ο εαυτός μου
είσαι ό,τι θέλω να ‘σαι

αυτό το ποίημα δε θα τελειώσει τόσο εύκολα

σε φτιάχνω όπως θέλω
είσαι η εικόνα της τελειότητας του κάθε μικρού πράγματος
της κάθε μικρής στιγμής
ενσωματώνεις ότι έχω αγαπήσει
και παίρνεις τη μορφή
των ανθρώπων που είναι δίπλα μου
των εκάστοτε ανθρώπων
μέχρι να αντιληφθώ
πως δεν είσαι εσύ στην πραγματικότητα
τότε απογοητεύομαι

δε μπορώ να λατρέψω κάτι λιγότερο
δε μπορώ να πιστέψω σε κάτι λιγότερο
δε μπορώ ν’ αγαπήσω κάτι λιγότερο

τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο

αντιλαμβάνομαι πως επιστρέφω σε παλιές συνήθειες
επικίνδυνες συνήθειες
δοκιμές
πειραματισμοί
νόμιζα πως είχα φτάσει κάπου
ίσως γυρίζω πάλι στην αρχή

είναι ο δεύτερος γύρος

ο καλλιτέχνης πρέπει να υπερβεί τον εαυτό του
δεν αρκεί
να αυτοπροσωπογραφείται

η υπέρβαση μπορεί να έχει δύο κατευθύνσεις

αυτό το ποίημα δε θα σώσει τον κόσμο

αυτοαναφέρομαι
είναι αστείο

αυτό το ποίημα έχει αρχίσει να κουράζεται

δεν καταφέρνει και πολλά

κανείς δεν είναι μόνος
υπάρχουν πολλά περίεργα πλάσματα
προδομένα
από τα μυστικά τους
άπειρα παράλληλα σύμπαντα
άπειρες επιλογές
μόνο
που όταν κάτι γίνεται παρατηρήσιμο
χάνει την αρχική του ποιότητα

όλοι είμαστε μόνοι

αυτό το ποίημα αντιφάσκει

τίποτα δεν αξίζει να λέγεται

αυτό το ποίημα αυτοαναιρείται

κοιτάζω κατάματα την αλήθεια
και την καταστρέφω

θέλω μονάχα ν’ αγαπήσω
μερικές φορές
νομίζω πως τα καταφέρνω

μα η σκέψη μου δε φεύγει μακριά

η μουσική γίνεται πιο έντονη

καιρός να κάψουμε τους στίχους μας
και να σκορπίσουμε τις στάχτες

τροφή για τους δράκους

(Καλοκαίρι 2003)


ποιητές εκδιδόμενοι

Κι ίσως να μην αξίζανε τα όσα είχαμε να πούμε
παρασυρμένοι από μια κάποια μετεφηβική ορμή
ή μία ενίοτε ασυνείδητη ημιμάθεια.

Κι ίσως να ήτανε καλύτερα
να μέναμε για πάντα βουβοί της ζωής εραστές
και δέκτες της σοφίας ευθυνόφοβοι.

Ποιος όμως ήρθε να μας ορίσει;

Μονάχα εμείς το μέτρο του εαυτού μας
κι όλων του κόσμου η θεώρηση λειψή.

έρωτας

Έχω μια ραγισμένη καρδιά
εισιτήριο γι' αστέρια που έχουν ήδη σβήσει.
Είμαι ακόμα εδώ
εγώ, που δεν υπήρξα ποτέ.

Έχω ένα κουρασμένο μυαλό
ένα σταματημένο ρολόι.

Έχω ένα ποιήμα που δεν άξιζες.


Από τις Αποστροφές.

Ποίηση

“Δεν είναι για χόρταση η ποίηση”
μου ψιθύρισε στ’ αυτί
μια άυπνη νύχτα.
“Και δεν αρκεί
μονάχη της
για τίποτα”.

Σηκώθηκα
άναψα το φως
και το σημείωσα.

Ο Αστέριος Τούτιος (toutios) γεννήθηκε το 1976. Δημοσιεύει ποίηση από το 2000 κυρίως στο διαδίκτυο. Περισσότερα μέσω της προσωπικής του ιστοσελίδας.