Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου με τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσμου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασμά της. Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σημείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας και τον ποιητή της.

Κώστας Αξελός! Στο καλό!

[...]
Αν τελειώνει η φιλοσοφία, μετά τι;

Η εποχή μας έχει πέσει χαμηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της. Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για μια ανοιχτή ποιητική σκέψη.

Το έργο σας είναι διαποτισμένο από την ποίηση.

Αναμφισβήτητα. Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου με τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσμου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασμά της. Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σημείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας και τον ποιητή της.

Τι είναι ο Θεός;

Η πορεία του κόσμου η ίδια έκανε να φανεί ένας Θεός. Λέω συχνά ότι ο Θεός είναι μια μορφή και μια μάσκα του κόσμου.

Τι κρατά ζωντανή τη σκέψη σας;

Η αναζήτηση, στη ζωή και στη σκέψη, της σύγκλισής τους και η αδυναμία της απόλυτης συνέπειας.

Είναι ποιοτικό κριτήριο για σας η συνέπεια ζωής και έργου σε έναν στοχαστή;

Θα έπρεπε να είναι. Αλλά βλέπουμε ότι μεγάλοι, τεράστιοι φιλόσοφοι σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη είχαν την κουταμάρα να νομίζουν ότι οι δούλοι ήταν φύσει δούλοι. Κοντύτερα σε μας βρίσκεται ο Χάιντεγκερ και η τόσο ύποπτη σχέση του για ένα διάστημα με το ναζισμό. Η συνέπεια είναι μια απαίτηση την οποία βρίσκω πιο πολύ στους μεγάλους ποιητές σαν τον Χέλντερλιν και τον Ρεμπώ.

[...]

Τι είναι ο έρωτας;

Η αναζήτηση που έγκειται στη συνάντηση και τη μη συνάντηση με τον άλλον.

Τι είναι για σας το θηλυκό;

Το ήμισυ του κόσμου. Κάτι πάρα πολύ κυρίαρχο, όχι σε επίπεδο διάκρισης φύλων, άντρας - γυναίκα. Είναι σαν δύο δυνάμεις στον κόσμο. Η σχέση με το θηλυκό είναι ένα από τα σημεία συνάντησης, των ανθρώπων μεταξύ τους και με τον κόσμο, και μαζί απομάκρυνσης. Δεν μπορεί ποτέ να πραγματοποιηθεί η απόλυτη συνάντηση αρσενικού και θηλυκού.

Επαιξε ρόλο το θηλυκό στη ζωή και στο έργο σας;

Πάρα πολύ. Αλλά δεν ξέρω πολύ καλά πού και πώς.

Ο θάνατος;

Διατρέχει όλη τη ζωή, είναι το οριστικό τέλος της και διατηρεί τα ίχνη της ζωής του θανόντος, που κι αυτά θα εξαφανιστούν κάποτε.

Τον φοβάστε;

Δεν υπάρχει για μένα ο φόβος του θανάτου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλω να πεθάνω αύριο. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός, γιατί βάζει ένα τέρμα στην περιπέτεια που λέγεται ζωή. Αλλά είναι αυτός που δίνει νόημα σε κάθε πράγμα.

Οι περισσότεροι φοβούνται.

Ο άνθρωπος φοβάται τη ζωή περισσότερο από το θάνατο. Τη ζωή που οδηγεί προς το τέλος νομίζω ότι φοβούνται οι άνθρωποι.

Μεγαλύτερος φόβος σας;

Το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης.

[...]

Η μεγαλύτερη χαρά;

Οι συναντήσεις -στιγμιαίες και καίριες- με εκφάνσεις της φύσης, η δύναμη του έρωτα και της φιλίας που περιέχει τον έρωτα, οι σκέψεις που έρχονται σε μας.

Το μεγαλύτερο όραμα;

Το όραμα της συνάντησης της σκέψης και του κόσμου και η παραδοχή του φευγαλέου. Η παραδοχή της φανέρωσης και της ταυτόχρονης απόσυρσης, όσο γίνεται πιο γαλήνια.

Νιώθετε ότι πρέπει να αποδείξετε κάτι;

Από την εφηβεία είχα την εντύπωση ότι έπρεπε να πω αυτό που βλέπω.

Η εξάρτηση από τους άλλους είναι αδυναμία;

Εχουμε αναγκαία εξάρτηση από τους άλλους ανθρώπους. Η εξάρτηση πάλι δημιουργεί τα κενά της. Εξάρτηση και μη εξάρτηση έχουν το αναγκαίο στοιχείο που είναι και θετικό και αρνητικό.

Αυτοδυναμία;

Δεν μπορεί να υπάρξει σε κανένα επίπεδο.

Η εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας;

Ειλικρινά, δεν έχω μια ενιαία εικόνα του εαυτού μου. Οταν γνωρίζω ότι η τάδε σκέψη είναι σημαντική, τότε νομίζω ότι ίσως αυτό είναι περαστικό, λέω ότι προσπαθώ να τολμάω να σκέπτομαι, ενώ το μεγαλύτερο σύνολο των ανθρώπων σήμερα δεν σκέπτονται… Θα έλεγα, είναι πρισματική η εικόνα του εαυτού μου, όπου γυρίζουν διαρκώς όλα τα χρώματα, όπως στο καλειδοσκόπιο.

Η σύγχρονη Ελλάδα;

Είναι ένα πρόβλημα. Ούτε Ανατολή ούτε Δύση ούτε Ευρώπη ούτε Ασία. Βαδίζει προς την αναζήτηση μιας ενότητας, την οποία δεν βρίσκει εύκολα. Δεξιά και Αριστερά είναι φθαρμένες και δεν αναδύεται ένας δρόμος.

Πώς θα ανακαλύψουν οι Ελληνες πολιτικοί την «πραγματική πολιτική»;

Θα έπρεπε να ξεπεράσουν τον στενό πολιτικαντισμό. Είναι όμως αυτό δυνατό;

Είναι εφικτή η Δημοκρατία;

Η Δημοκρατία μένει ουτοπική, δηλαδή δεν έχει πουθενά τόπο να πραγματοποιηθεί. Το ίδιο της το νόημα μας ξεφεύγει.

Τι σας έχει δώσει η Ελλάδα;

Μια ζωική ορμή. Την επαφή με τα στοιχεία της, τη θάλασσα, τον αέρα, τη γη, τη φωτιά.

Τι σας έχει πάρει;

Δεν είχα ποτέ την προκατάληψη, ώστε να μπορέσει να μου την πάρει.
[...]

Από συνέντευξή του στον Γιώργο Δουατζή στο "Κ" Καθημερινή
Πορτρέτο: Αλέξανδρος Αβραμίδης

3 σχόλια:

I είπε...

Καθάριες και προκλητικές γιά σκέψη, οι αποκρίσεις του Αξελού. Όπως θα λέγαμε, με αυξημένη δόση κλισεδισμού, "σπινθηροβόλο πνεύμα"...
Και αυτό που λέει γιά τον θάνατο της φιλοσοφίας και την ανάδυση της ποίησης, είναι σημαντικό και έχει στοιχεία επαλήθευσης...
Άλλωστε φιλοσοφία και ποίηση κάποτε συνέκλιναν πολύ, με χαρακτηριστικό τα μεστά νοήματος αποθέγματα -μικρότερα κι από ιαπωνικά χαϊκού- που περικλείουν έναν ολόκληρο κόσμο σοφίας... Προτού η απειρολογία ενσκήψει στη φιλοσοφία... (Μηδέν άγαν. Πάντα ρει. Εν το παν. Γνώθι σ' αυτόν... μεταξύ πολλών άλλων...)

μαριάννα είπε...

Δεν το είδα έτσι να σου πω την αλήθεια. Θεωρώ τις απαντήσεις του ως απόσταγμα σοφίας που του χάρισε ο χρόνος και η γνώση και όχι τσιτάτα.
Γι αυτό και κρεμόμαστε από τα χείλη τους. Και να σου πω και κάτι; Μήπως τα τσιτάτα και τα κλισέ τα φτιάχνουμε εμείς, απομονώνοντας φράσεις που μας αρέσουν και όχι αυτοί;
Στην συνέντευξη του αυτή θαύμασα ξεκάθαρη θέση και ένα άλλο στοιχείο που λατρεύω στους ανθρώπους, κατανοητό και απλό λόγο. Και δεν είμαι υπέρ των λαϊκεύσεων, αλλά απεχθάνομαι στις συνεντεύξεις τις ακατανόητες και καλά φιλοσοφικές ακατασχετολογίες, προς χάριν εντυπωσιασμού. ;)

I είπε...

Εν γένει, συμφωνώ μαζί σου, αν και εξακολουθώ να πιστεύω ότι το ύφος των απαντήσεών του είναι αποφθεγματικό. Όχι όμως χάριν εντυπωσιασμού και εκζήτησης, άλλα γιατί ακριβώς έχει ζήσει μιά ζωή μέσα στη σκέψη και το στοχασμό που του επιτρέπουν πλέον να εκφέρει τη γνώμη του με λιτές και κατανοητές φράσεις, πλήρους μεστότητας. Είναι όμως και ο τύπος των ερωτήσεων τέτοιος, που σαν να προκαλούν την εκμαιεύση τόσο περιεκτικών απντήσεων. Επίσης, ίσως να συνηγορεί σε αυτό και η ηλικία του, που οιονεί, επιτάσσει, πλέον, μιάν Ιθάκη στις φιλοσοφικές αναζητήσεις τόσων χρόνων...
Παρά ταύτα, νομίζω ότι άλλοι συνάδελφοί του θα απεραντολογούσαν, πράγματι, πολύ περισσότερο πάνω στα ίδια ερωτήματα...